Lojistik Nedir: Malzemelerden Memnun Müşterilere Uzanan Yol

Günümüzde sıkça karşımıza çıkan bir kavramdan bahsetmek istiyorum: Lojistik. Belki bir kamyonun üzerinde, belki bir kargo ambalajında veya bir reklamda karşımıza çıkan lojistik kelimesinin ne anlama geldiğinin hikayesi aslında oldukça ilginç. 

Lojistik kelimesinin etimolojik kökeni bakımından, Latince logic (mantık) ve statistic (istatistik) kelimelerinin birleşmesinden meydana geldiği düşünülür. Yani aslında sözlük anlamını “mantıklı istatistik” olarak belirlemek yanlış olmaz diyebiliriz; fakat kelimeyi bu şekilde tanımlamaya çalışmak, asıl anlamına haksızlık etmek olur. Çünkü mantıklı istatistik kavramı şu anda kullandığımız lojistik kelimesinin anlamını tam olarak karşılamıyor. 

Öte yandan lojistik esasında askerî bir terimdir. İlk olarak askeri anlamda ortaya çıkmıştır. Bu bağlamda lojistik kelimesi askerlik bilgisinin, savaş sırasında ya da askeri bir yürüyüşte ordunun yiyecek içecek sağlama, sağlık ve haberleşme hizmetleri, yol koşulları vb. yönlerinden en etkili durumda bulundurulması amacını güden çalışmaları bir araya getiren bölümü olarak tanımlanabilir.

18. yüzyılda ise Fransızlar tarafından askeri anlamda ‘’strateji’’ ve ‘’savaş felsefesi’’ olarak kullanılmıştır. 

Lojistik terimini ilk kullanan kişi ise İsveçli Antoine-Henry Jomini’dir. Jomini, lojistik terimini 1838 yılında yazdığı Savaş Sanatı ve Prensipler isimli kitabında ‘‘orduları hareket ettirmenin pratik sanatı’’ olarak ifade etmiştir.

Sektörde ve/veya okullarda kullanılan asıl tanımı ise Tedarik Zinciri Yönetimi Profesyonelleri Konseyi’nin yaptığı tanımdır. Bu tanıma göre lojistik; müşteri isteklerini karşılamak üzere, ham maddenin başlangıç noktasından, ürünün tüketildiği son noktaya kadar olan tedarik zinciri içindeki malzemelerin, destekleyici hizmetlerin, bilgi akışının etkili ve verimli bir şekilde, her iki yöne doğru hareketinin ve depolanmasının planlanması, uygulanması ve kontrol edilmesidir.

Tabii ki konuyla ilgili olarak Türk Dil Kurumu’nun da tanımlamaları var. Buna göre lojistik; kişilerin ihtiyaçlarını karşılamak üzere her türlü ürünün, hizmetin ve bilgi akışının çıkış noktasından varış noktasına kadar taşınmasının etkili ve verimli bir biçimde planlanması ve uygulanması şeklinde tanımlanıyor. 

Yani gördüğünüz gibi aslında tam bir tanım yapmak çok zor. Çünkü Tedarik Zinciri Yönetimi Profesyonelleri Konseyi lojistiği tedarik zincirinin bir parçası olarak görürken, başka taraflarda lojistiğin tedarik zincirini kapsadığı görüşü hakimdir. Yine de bir tanım öğrenmem gerekiyor diyorsanız Tedarik Zinciri Profesyonelleri Konseyi’nin tanımını öneririm.