Türkiye'nin demir yolu ağı, uzun yıllara dayanan bir geçmişe sahip ve ülkenin ekonomik kalkınmasında önemli bir rol oynamaktadır. Bu demir yolu ağı, farklı ihtiyaçlara yönelik olarak tasarlanmış ve geliştirilmiş çeşitli vagonları barındırmaktadır. Demiryolu taşımacılığının omurgasını oluşturan bu vagonlar, yolcu ve yük taşımacılığı alanında farklı ihtiyaçları karşılamak üzere tasarlanmıştır. İşte, Türkiye'nin demir yollarında kullanılan bu çeşitli vagon tiplerinin detaylı bir incelemesi...
Türkiye’de demir yolarında kullanılan araçların başında vagonlar gelmektedir. Vagonlar, yolcu vagonları ve yük vagonları olarak ikiye ayrılır:
a) Yolcu vagonlarıYolcuların taleplerine ve ihtiyaçlarına yönelik farklı şekillerde geliştirilen vagon tipleridir.
• Kompartıman vagon: Yolcu trenlerinde vagonların bölmelerle ayrılmış bölümlerinden her biri.
• Pulman vagon: Trende yolcu koltukları 2+1 yani bir sıra çift kişilik, bir sıra ise tek kişilik koltuklardan oluşacak şekilde dizilmiş. İşte bu yolcu koltuklarına pulman deniyor.
• Örtülü kuşetli vagon: Kuşetli vagonlar pulman koltuklardan daha rahat, yataklı vagonlara göre ise daha fazla kişi ile yolculuk yapılan vagonlardır.
• Yemeli vagon: Kuşetli vagonlar pulman koltuklardan daha rahat, yataklı vagonlara göre ise daha fazla kişi ile yolculuk yapılan vagonlardır.
b) Yük Vagonları
b) Yük Vagonları
Yük vagonları ve kullanım özellikleri aşağıda verilmiştir.
• G (Kapalı vagon): Kapalı vagon ile her türlü ev eşyası, gıda maddesi, torbalı çimento, gübre, canlı hayvan v.b. taşımalar yapılır.
• G (Kapalı vagon): Kapalı vagon ile her türlü ev eşyası, gıda maddesi, torbalı çimento, gübre, canlı hayvan v.b. taşımalar yapılır.
• H (Kayar yan duvarlı kapalı vagon): Paletli eşya vb. taşımalar yapılır.
• E (Yüksek kenarlı vagon): Normal tip yüksek kenarlı açık vagon ile konteynır, kömür, her türlü maden cevheri, tuğla, kiremit, demir, boru, kum vb. taşıma yapılır.
• K-R (Platform vagon): Normal tip platform vagon ile taşıt, iş ve tarım makineleri, beton, demir ve ağaç direk, vb. taşımalar yapılır.
• Rilns (Çok amaçlı vagon): Üzeri körüklü tenteyle kapatılabilen vagon.
• S (Platform vagon): Özel tip platform vagon ile konteynır, tank, ağır iş makineleri, tır v.b.taşımaları yapılır.
• F (Yüksek kenarlı vagon): Özel tip yüksek kenarlı vagon ile kömür ve her türlü maden cevheri taşıması yapılır.
• Ug Özel tip vagon: Dökme hububat taşıması yapılır.Vagon üstten doldurulur, alttan otomatik boşaltılır.
• Z (Sarnıçlı vagon): Sıvı taşımaya mahsus sarnıçlı vagon ile her türlü akaryakıt taşıması yapılır.
• Uaa (Ağır yük vagonu): 120 ton, 180 ton ve 250 ton taşıma kapasiteleri vardır. Trafo, jeneratör, reaktör gibi ağır ve havaleli yüklerin taşınması bu tip vagonlar ile gerçekleştirilir.
c) Vagon Numaraları
Vagon üzerinde bulunan numaralar, uluslararası ölçekte ayırt edici bir plaka özelliği taşır. Vagon numaraları 12 rakamlı olup işletme numarası, kod numarası, evsaf (nitelikler) numarası, imalat sıra numarası ve kontrol numarası olmak üzere 5 bölümden oluşur.
• İşletme numarası: İlk iki hanedir. İlk hanedeki rakam vagonun yük (0,1,2,3,4,8) ya da yolcu (5,6,7) vagonu olduğunu vagonun dingilli (0,2,4) ya da bojili (1,3,8) olduğunu bildirir. Ayrıca 0,1,2,3 rakamları vagonun uluslararası trafikte karşılıklı kullanıma (RIV) uygun olduğunu bildirir. İkinci hanedeki rakam vagonun demir yolu idaresine (0,1,2) ya da özel bir işletmeye (4,5,6,7,8,9) ait olduğunu bildirir.
• İşletme numarası: İlk iki hanedir. İlk hanedeki rakam vagonun yük (0,1,2,3,4,8) ya da yolcu (5,6,7) vagonu olduğunu vagonun dingilli (0,2,4) ya da bojili (1,3,8) olduğunu bildirir. Ayrıca 0,1,2,3 rakamları vagonun uluslararası trafikte karşılıklı kullanıma (RIV) uygun olduğunu bildirir. İkinci hanedeki rakam vagonun demir yolu idaresine (0,1,2) ya da özel bir işletmeye (4,5,6,7,8,9) ait olduğunu bildirir.
• Kod numarası: 3. ve 4. hanedir. Vagonun hangi demir yolu idaresine ait olduğunu veya sahibine ait ise hangi demir yolu idaresi tarafından tescil edildiğini bildirir. TCDD’ye, Uluslararası Demir Yolu Birliği(UIC) tarafından 75 kodu verilmiştir.
• Evsaf (nitelik) numarası: 5., 6., 7. ve 8. hanelerden oluşur. Vagonun tipini (kapalı, açık, kayar yan duvarlı kapalı, platform, sarnıç, tahıl, yüksek kenarlı, tenteli vb.) bildirir.
• İmalat sıra numarası: 9., 10. ve 11. hanelerden oluşur. Vagonun imalat sırasını bildirir.
• Kontrol numarası: 12. hanedir. Vagonun kontrol numarasını (vagon numarasının doğruluğunu) bildirir.
• Örneğin; 3175 2752 181-7 numaralı vagonun bilgileri aşağıdaki gibidir:
31: Yük vagonu, bojili, RIV şartlarına uygun ve idareye ait
75: TCDD’ye ait
2752: Kayar kapılı kapalı vagon
181: 2752 serisinden olan kayar kapılı kapalı vagon 181. sırada imal edilmiş
7: Kontrol rakamı.
Türkiye'nin demir yolu taşımacılığı, geniş ve çeşitli vagon filosuyla modern taşımacılık ihtiyaçlarına cevap vermektedir. Yolcu vagonları, farklı konfor seviyeleri sunarken, yük vagonları çeşitli malzemelerin güvenli taşınmasını sağlamaktadır. Ayrıca, uluslararası standartlara uygun vagon numaraları, demir yolu ağının etkin bir şekilde yönetilmesine katkı sağlamaktadır. Türkiye'nin demir yolu sektörü, sürekli gelişen ve dönüşen ihtiyaçlara uyum sağlamak adına önemli bir alt yapıya sahiptir.
Yorum Gönder